November 2015
Het Vijfde Seizoen is een atelierwoning op het terrein van de psychiatrische instelling Altrecht in Den Dolder (Utrecht). Professionele kunstenaars wonen en werken er één seizoen en maken samen met patiënten en medewerkers van de instelling een nieuw werk. De kunstprojecten van Het Vijfde Seizoen agenderen issues over de positie van mensen met een psychische ziekte en vertellen het verhaal van patiënten.
Altrecht is de belangrijkste financiële en inhoudelijke partner van Het Vijfde Seizoen. De kunstenaars werken met de patiënten die bij Altrecht in behandeling zijn en krijgen via therapeuten en medewerkers toegang tot de werkplaatsen, therapiesessies en dagbestedingsactiviteiten. De voorzitter van de Raad van bestuur van Altrecht bezoekt elk kwartaal Het Vijfde Seizoen voor een gesprek met de kunstenaars.
In Het Vijfde Seizoen werken kunstenaars met een kwetsbare groep mensen. Een deel van de patiënten zit in de gesloten en/of forensische afdelingen. Voor Het Vijfde Seizoen is de vrijheid (het onder eigen conditie kunnen werken) waarmee kunstenaars en patiënten samenwerken, kern van haar activiteiten. Om deze conditie te kunnen blijven bieden en de vertrouwensrelatie tussen Het Vijfde Seizoen en Altrecht te houden is permanente afstemming tussen beide instellingen nodig. Het Vijfde Seizoen wil het contact tussen psychiatrie en de samenleving bevorderen en destigmatisering tegen gaan.
Voor de patiënten betekenen de kunstprojecten van Het Vijfde Seizoen een stimulans voor participatie, creativiteit en het nemen van verantwoordelijkheid. Daarnaast biedt het hen afleiding van de dagelijkse routine in de instelling en bevorderen de projecten de sociale cohesie in de instelling. Voor de kunstenaars betekent een werkperiode in Het Vijfde Seizoen een intensieve verdieping van hun werk gericht op psychiatrie.
Jaarlijks werken er vier kunstenaars in Het Vijfde Seizoen, naast een werk maken zij een publicatie over het kunstproject en hun ervaring op de instelling. Na afloop van elke residencyperiode is er ‘Open Huis’ waar patiënten, kunst- en zorgprofessionals aanwezig zijn. Deze eindpresentaties zijn gratis, laagdrempelig en ware ontmoetingen tussen kunst en psychiatrie.
In Nederland is er geen andere residency gericht op psychiatrie. Het duurzame karakter (Het Vijfde Seizoen bestaat sinds 1998) heeft bewezen dat er een bijzondere wisselwerking kan bestaan tussen (autonome) kunst en psychiatrie. De afgelopen jaren hebben duizenden patiënten, medewerkers, kunstenaars, (inter)nationale studenten en overig deskundigen en geïnteresseerden geparticipeerd in de kunstprojecten en op deze manier bijgedragen aan een betere positie voor psychiatrisch patiënten.